Ruwatan Sukerta: Laku Pangruwatan Kangge Nyucèkaké Nasib
🌿 Pambuka
Ing budaya Jawa, gesang manungsa tansah kagandheng karo tatananing jagad: ana sangkan paran, ana pitungan, ana uga paugeran. Salah satunggaling paugeran lawas yaiku kapitadosan bilih wonten sawetawis lairé anak kang sinebat sukerta. Anak sukerta dipunanggep kagungan bebendu kosmis, awit lair kanthi tandha-tandha tartamtu miturut petungan Jawa. Supaya boten kasandhung malapetaka, anak kasebut dipuntindakaké ruwatan: upacara pangruwatan, nyuwun pangentas lan kaslametan, supaya gesangé mardika saking sengkolo.
---
🌌 Asal-Usul lan Filosofi
Kapercayan ngenani anak sukerta asalipun saka serat Jawa kuna, salah satunggaling yaiku Serat Murwakala. Ing kono dipuncritakaké Batara Kala, putra Sang Hyang Guru sing lahir nalika guru lan Dewi Uma kagoda hawa nepsu nalika nunggang lembu Andini. Batara Kala lajeng dipunparingi "hak" mangan manungsa kang lair kanthi tandha sukerta.
Maknané, Batara Kala dudu sekadar makhluk gaib, nanging pralambang saka kekuwatan nepsu, petaka, lan hukum karma kang ngancam saben manungsa sing ora waspada. Ruwatan mulané dudu mung upacara, nanging piwulang supaya manungsa tansah eling, waspada, lan tansah nyucèkaké jiwané.
---
🌟 Jenis-Jenis Anak Sukerta
Ana pirang-pirang pratélan bab lair kang klebu anak sukerta, ing antarané:
1. Ontang-Anting → anak tunggal.
2. Ukel-Ukèlan → lair loro lan padha jender (lanang loro utawa wadon loro).
3. Kembang Sebar → ana anak telu, lanang loro, wadon siji.
4. Sendhang Kapit Pancuran → ana anak telu, wadon loro, lanang siji.
5. Pancuran Kapit Sendhang → ana anak lima, tengahé wadon, pinggire lanang.
6. Sendhang Mimban → anak pitu, sing ragil wadon.
7. Julung Kapujungan → lair pas surup.
8. Julung Wangi → lair pas ésuk jam 6.
9. Julung Sungsang → lair pas tengah wengi.
10. Julung Rembesing Mayit → lair pas ana wong mati dislametaké.
11. Julung Pati → lair pas wonten wong mati digawa metu saka omah.
12. Pandhawa Kapitu → anak pitu, kabeh lanang.
13. Srikandi Kapitu → anak pitu, kabeh wadon.
14. Wisnu Murti → lair nalika wengi Selasa Kliwon utawa Jum’at Kliwon.
15. Lain-lain miturut petungan adat lan paweling sesepuh.
Saben jinis anak sukerta diyakini rawan kena bebendu Batara Kala, mula kudu diruwat.
---
🔥 Tata Cara Ruwatan
Ruwatan lumrahipun dipunlaksanani kanthi piranti lan tatacara tartamtu:
1. Miwiti kanthi adus resik – anak kang arep diruwat adus nganggo banyu kembang telon minangka pralambang ngresiki badan lan rasa.
2. Upacara sesaji – nyawisake sajen kados bubur abang-putih, tumpeng robyong, ayam ingkung, jenang sengkolo, pisang raja, lan banyu bening.
3. Pagelaran wayang kulit – miturut tradisi lawas, anak sukerta diruwat nganggo wayang ruwatan lakon Murwakala. Dalang nglantaraké crita Batara Kala lan nyebut asma anak kang diruwat supaya ora dipangan déning Kala.
4. Tembang ruwatan – wonten tembang-tembang mantra kang dilantunaké, kados Durma lan Dhandhanggula, minangka panyuwunan pangayoman lan pangentas.
5. Tirakatan lan doa – sawisé upacara, tiyang sepuh utawi sesepuh ngaturaké doa kanthi pangestu, nyuwun supaya anak tansah pinaringan rahayu lan kaslametan.
---
🥗 Sajen Lumrah lan Maknané
Tumpeng robyong → lambang gunung, nyawiji manungsa karo jagad lan Gusti, nyuwun urip munggah martabat.
Bubur abang-putih → abang lambang getih lan semangat, putih lambang kesucian lan katentreman.
Ingkung ayam → manungsa kudu manekung (pasrah lan tawakal).
Pisang raja → panguripan kang linuwih lan migunani.
Jenang sengkolo → ngusir bala lan sangsara, nyuwun kawelasan.
Banyu bening → bening pangrasa, resik manah.
Kembang telon → ngresiki lan ngundang kasucian.
---
🌞 Makna Spiritual
Ruwatan sukerta nyawiji makna loro:
1. Makna lahir → upacara budaya kang njaga anak supaya ora kesandhung sengkolo.
2. Makna batin → pangeling-eling manungsa supaya tansah ngresiki jiwa, ngendhaleni nepsu (Batara Kala), lan tansah pasrah marang Gusti Kang Maha Kuwasa.
Ruwatan sejatine dudu mung ngusir bebaya, nanging ngudhari ikatan nepsu lan sengkolo batin, supaya manungsa bisa urip rahayu, tentrem, lan mardika saka bebenduné dhiri pribadi.
---
🌺 Pungkasan
Ruwatan Sukerta minangka wujud katresnan budaya Jawa kang ngugemi harmoni antarane jagad lahir lan batin. Saben manungsa sejatine kudu diruwat: ruwat saka tumindak ala, saka pamrih, saka hawa nepsu, lan saka sengkolo batin. Mula, ruwatan sejati yaiku ruwatan ati, yaiku ngresiki manah lan nyawiji kaliyan Gusti.
---
No comments:
Post a Comment